امام مهدی (عج): من ذخیره خدا در روی زمین و انتقام گیرنده از دشمنان او هستم
۱۳۹۶/۵/۲۳ تعداد بازدید: ۴۵۹
print

 در نقد هنر فاخر

دولت فرانسه در سال ۱۸۳۱ الکسی دو توکویل و گوستاو دو بیومون را به آمریکا اعزام کرد تا درباره نظام زندان آمریکا مطالعه و تحقیق کنند توکویل بعدها درباره سفرشان می نویسد که آنها از این مأموریت استفاده کردند تا به جایش جامعه آمریکا را بشناسند سفر آنها از نیویورک شروع شد و ٩ ماه به طول انجامید آنها در این مدت نظام زندان ها را مطالعه کردند و اطلاعاتی از جامعه آمریکا و ویژگی های مذهبی, سیاسی و اقتصادی اش به دست آوردند در این سفر از کانادا نیز دیدن کردند توکویل پس از بازگشت به فرانسه بین سال های ١٨٣٥ تا ١٨٤٠ دو جلد کتاب درباره آمریکا می نویسد دموکراسی در امریکا در ادامه به نقدوبررسی نتایج این تحقیقات پرداخته شده بیشتر بخوانید

توکویل در مجلد اول به شناخت نهادهای سیاسی، اجتماعی و مدنی آمریکا می پردازد و در مجلد دوم پدیده مدرنیته و دموکراسی، پیامدها و امکان های آنها را بررسی می کند: مجموع مسائلی که مدرنیته و دموکراسی می توانند برای مردم یک جامعه داشته باشند. مجلد اول را مرحوم رحمت الله مقدم مراغه ای با عنوان «تحلیل دموکراسی در امریکا» در سال ١٣٤٦-١٣٤٧ ترجمه کرد و دفتر اول مجلد دوم سال ١٣٩٤ و دفتر دوم را نیز امسال بزرگ نادرزاد به همت نشر فرهنگ جاوید ترجمه و منتشر کرد. اصل جلد دوم کتاب ٧٥ گفتار دارد که ١١ گفتار آن در دفتر اول و ١١ گفتار بعدی در دفتر دوم به فارسی ترجمه شد ه اند. مفهوم محوری دفتر اول، مساوات (برابری) است که آن را نتیجه دموکراسی یا تشکیل جوامع دموکراتیک می داند و محور دفتر دوم نیز هنر است. اگر در کل کتاب از دفاع تمام قد توکویل از نژاد سفید، تأکیدش بر جداسازی سفیدپوستان از سیاه پوستان و همدلی و همراهی اش با سرکوب بومیان قاره آمریکا بگذریم، مجلد دوم کتاب حاضر یکی از تحلیل های مهم درباره نظام اجتماعی، سیاسی و فرهنگی آمریکاست. توکویل در مجلد دوم می کوشد ضمن بررسی جامعه آمریکا خصوصیات جامعه دموکراتیک آرمانی اش را نیز توصیف و درباره آن نظریه پردازی کند. او در این کتاب قانون گذاری و شیوه زندگی در ایالات متحد آمریکا را بررسی و آنها را با موقعیت کشورهای اروپای کهن، خاصه فرانسه از انقلاب کبیر ۱۷۸۵ به بعد، مقایسه و مقابله می کند. مساوات که در حیات اجتماعی و سیاسی کشور تازه تأسیس عامل مهمی است، پایه قانون اساسی و به ویژه مبنای شیوه حیات سیاسی و مذهبی آن قرار می گیرد. مبارزه با ریشه های فکری و فرهنگی جماعت های خشن و سخت گیر مذهبی و تبعیدی، مبارزه با ماجراجویان، مذاکرات صلحی که انجام شد و پیمان های صلحی که برای صلاح و اصلاح جامعه ای نو بسته شد و شورش در برابر اشکال آزاردهنده حکومت و قدرت تمامیت خواه، همگی در شکل گیری و رشد ملت آمریکا نقش داشته است. ازاین رو، مجلد دوم کتاب حاضر را می توان تلاش توکویل دانست برای ارائه نمونه ای آرمانی از جوامع مدرن آینده با توجه به جامعه آمریکا و مقایسه تطبیقی آن با فرانسه و تا حدودی بقیه اروپا.

توکویل در دفتر حاضر می کوشد نشان دهد در قرن هایی که اصل امتیازات رواج دارد، تقریبا اشتغال به هریک از هنرها حکم یک امتیاز را پیدا می کند که حاصلش عالمی است جدا و منفک از غیر که احدی مجاز به ورود آن نیست؛ اما وقتی «اشتغال به صنعت آزاد است، بی حرکتی غریزی ملل اشرافی سبب می شود تمام کسانی که به هنر واحدی می پردازند مآلا طبقه مخصوصی را تشکیل دهند متشکل از خانواده های همیشگی که تمام اعضای آن یکدیگر را می شناسند و خیلی زود همین جماعت ممتاز صاحب عقایدی خاص خود می شوند و خودپسندی و نخوت هم آن جماعت را عارض می شود». (ص١٤) اما معتقد است قاعده زندگی در طبقه به اصطلاح صنعتی فرق می کند و تأکید دارد «در جوامع اشرافی، کارگران فقط برای جماعت معدود مشتریان بسیار مشکل پسند خود کار می کنند و اساسا میزان درآمد مورد توقع آنها فرع بر کمال و بی عیبی حاصل کار آنهاست». (ص١٥) به همین خاطر است که می گوید وقتی به کشوری سفر می کند و می بیند که در زمینه هنر چندین اثر تحسین برانگیز دارند، دیدن آنها هیچ چیزی به اطلاعات او درباره وضع اجتماعی و قانون اساسی آن کشور اضافه نمی کند، ولی اگر ببیند که در آن کشور محصولات هنری اکثرا ناقص و ناتمام اند و به حد وفور زیر دست و پا ریخته اند و قیمت آنها نیز بسیار نازل است، مطمئن می شود از اینکه در نزد ملتی که این قضایا مصداق پیدا کرده، اصل امتیازات تضعیف شده و طبقات اجتماعی شروع کرده اند به درهم آمیختن که سرانجام به اختلاط کلی می انجامد. (ص١٨) به همین دلیل توکویل تأکید دارد چنین جامعه ای ماحصل وضعیتی است که در آن تمام مزایا از میان می رود، مقامات و مراتب فرومی ریزند و آدم ها از حیث مراتب اجتماعی نزول می کنند و بنابراین وضع اشرافی مذکور نیز از میان می رود. در نظر توکویل، هنرمندان جامعه اشرافی که دیگر نمی توانند اثر مهمی بیافرینند دنبال قشنگ و زیبا و ظریف راه می افتند و کمتر به واقعیت توجه می کنند تا ظواهر. او معتقد است به همین خاطر اگر در جوامع اشرافی تابلوهای نقاشی را در مقیاس بزرگ می سازند، در کشورهای دموکراتیک انبوهی از صحنه های و منظره های محقر را به دیوارها می آویزند، اگر در جوامع اشرافی تندیس ها را از جنس برنز می ریزند، در جوامع دموکراتیک مجسمه ها را از گچ می سازند.

او این وضع را مقدمه ظهور وضع اجتماعی و نهادهای دموکراتیک می داند و تأکید دارد نتیجه آن الزاما کاهش تعداد آدم های فرهیخته و علاقه مند به هنرهای زیبا نیست. او در این خصوص خاطره ای از اولین روز ورودش به نیویورک نقل می کند: «وقتی اولین بار به نیویورک آمدم، متعجب شدم از اینکه در طول ساحل تعدادی قصرهای کوچک از جنس سنگ مرمر می بینم که به سبک معماری قدیم یونان و روم بود. اما روز بعد که به نزدیکی یکی از کاخ ها رفتم به این جهت که نگاه مرا سخت به خود جلب کرده بودند، متوجه شدم که دیوارهای آن از جنس آجر سفیدشده و ستون های چوبین رنگ شده است». (ص٢٠) در نظر توکویل ملل دموکرات به دنبال هنرهایی می روند که زندگی شان را آسان تر کند نه زیباتر. به عبارتی دیگر آنها مفید را به زیبا ترجیح می دهند و در عین حال مایل اند چیز زیبا مفید هم باشد.

  • - گردآوری: تبیان لرستان
نظرات

 نام:
 *نظر:
© کلیه حقوق معنوی و محتوای این سایت متعلق به اداره کل تبلیغات اسلامی استان لرستان می باشد .استفاده از مطالب با ذکر منبع و لینک به سایت بلامانع است.