هیئات مذهبی به دلیل پراکندگی آنهادر سطح جامعه وهمچنین حضوراقشار مختلف مردم در آنها یکی از موثر ترین کانون های گسترش ونشر معارف اسلامی می باشند.امروزه هیئات مذهبی به دلیل افزایش سطح آگاهی بانیان آن  وهمچنین گستردگی فعالیتهای این تشکل چه در فضای حقیقی یا تبلیغ چهره به چهره وچه در فضای مجازی به عنوان پایگاههای نشر وگسترش معارف اسلامی دارای تاثیر به سزای هستندوماشاهد فعالیتهای چشمگیر این تشکل هستیم.

برآن شدیم برخی از کارکردها وخط ومشی که میبایستی این تشکل مذهبی ومردمی داشته باشد تادارای تاثیر گزاری بیشتری درتعمیق باورهای دینی بخصوص در بین نسل جوان باشندمطرح نمائیم.

با باز خوانی مدیریت هیئات مذهبی وارکان تاثیر گزار در بین آنها در گذشته میبینیم این تشکل دارای ارکان مختلفی از جمله بازاریان وکسبه عزیز وصاحب نفوذ معنوی ومادی وروحانیون  در این تشکل تاثیر بسیار بزرگی بر روی افراد ثابت اعضای این گونه هیئات داشته اند که در برخورد با این گونه افراد در طرح اینگونه مسائل صاحب نظر و به صورت پخته ظاهر می شوند چنانکه در بعضی از هیئات سنتی کماکان ما شاهد ادامه این دست فعالیتها هستیم .در این گونه هیئتها کسبه وبازریان اجرای برنامه ها وپشتیبانی مالی برنامه های هیئت  وروحانی بحث بیان مسائل شرعی ومباحث عقیدتی  وبه صورت کلی محتوای فرهنگی هیئت را برعهده داشته اند مداح  همیشه با روحانی هیئت مرتبط ومباحث وموضوعاتی که  میبایستی به صورت مناسبتی درهیئت مطرح شود با هم مرور می کردندواین امر  تاثیر گزاری آن بر مخاطب رادوچندان می کرد همچنین فعالیتهای قرآنی اعم از روخوانی روان خوانی و...یکی از پایه های ثابت برنامه های مذهبی وفرهنگی هیئات بوده است.یکی دیگر از مباحثی که در بین هیئات مذهبی در گذشته بسیار حائز اهمیت بوده  بحث اجتماعی نذورات مردمی واعتقادات عموم مردم به معنویت وبرآورده شدن حاجات ومتوسل شدن به این هیئات مذهبی بوده که با برخورداری از این رویکرد مردمی هیئات دارای پشتوانه خوبی در بحث اداره آن وپخش نذورات وبه خصوص اکرام واطعام ایتام ونیازمندان بودند واین قبیل برنامه ها چون با پشتوانه مردمی ونیت خیر انجام می گرفته دارای تاثیر بسیار خوب وبابرکتی در بین عموم مردم بوده است،در بحث ایجاد صندوقهای خیریه وبرگزاری اردوهای فرهنگی دینی باز هیئات مذهبی از لحاظ اجتماعی در این حوزه نیز بسیار موفق عمل می نمودند.در گذشته این تشکل شاید از لحاظ کمی تعدادشان به اندازه هیئات امروزی نبوده وبسیار کمتر بودند وشاید در بعضی از شهرستانها به صورت انگشت شمار وبرای عموم مردم نیز شناخته شده بودند،اما  تاثیر  بسیار خوبی از لحاظ فرهنگی ومذهبی واجتماعی برمخاطبین خودشان داشتند.

امروزه ما شاهد تغییر وتحولی در این تشکل مردمی ومذهبی هستیم که شاید خیلی از این تغییر وتحول به دلیل نحوه تعامل وارتباطاتی است که  با ورود گسترش اطلاعات در فضای مجازی وبرداشته شدن مرزهای اطلاعاتی است ،با ورود این سیستمها در جامعه دارای نفوذ وتاثیر گزاری بسیار زیادی شده است امروزه  کوچکترین فعالیت میتواند از لحاظ تبلیغی برد جهانی پیدا کند ودر فضای مجازی دیگری مرزی برای آن نمی توان قائل شدکه هیئات مذهبی ما از این امر مستثنی نبوده وتاثیر پذیر بوده اند همین امر نیز از دوجنبه قابل بررسی است:

1-فضای مجازی نیز فضای تبلیغ و رقابت وگاها هم تهاجم در تمام حوزه ها به خصوص حوزه فرهنگ دینی است که امروزه بخشی از سرمایه مادی ومعنوی این تشکل  صرف اینگونه امورشده است وبخشی نیزصرف تبلیغ واطلاع رسانی و پاسخگویی به مسائل شرعی واعتقادی جوانان در این حوزه نموده اند که از یک طرف با توجه به دامنه تبلیغی آن که به وسعت کره خاکی زمین می باشد بسیار دارای اهمیت وتاثیر گزار می باشد واز طرفی دیگر باعث میشودکه  از توان آنها در تبلغ حقیقی وچهره به چهره بکاهد.

2-با توجه به تخصصی شدن علوم در عصر حاضر مباحث دینی ومذهبی نیز از این امر مستثنی نشده واین تشکل نیز می بایستی فعالیتهای خود را به صورت تخصصی در حوزه های مختلف دنبال کندهمین امر باعث شده که این تشکل در ادامه مسیر خود با تغییر وتبدیلی روبرو شودو فعالیتهای خودرا به روز نمایدتا از مباحث عقیدتی وسیاسی به دور نماند..همین امر باعث شده است که  هیئات امروزی شیوهای تبلیغی و اثر گذاری خود را در حوزه فعالیتهای مذهبی متفاوت با هیئات سنتی دنبال کنند.هرچند که خیلی از هیئات ما هنوز در ادامه فعالیتهای خود به شکل سنتی عمل می نمایند وچها چوب سنتی خود را نیز حفظ کرده اند اما در حقیقت این گونه فعالیتها دیگر رنگ وبوی گذشته خود را ندارند.

هیئات امروزی ما میبایستی از خیلی از برنامه های هیئات سنتی که دارای تاثیر گذاری بوده استفاده نمایند از جمله انها هماهنگی مداح ومنبری که مطالب وموضوعات هماهنگ ومرتبط با مناسبت مذهبی در راستای تاثیر گزاری بیشتر بر مخاطب وهمچنین استفاده از سخنرانان ثابت در هیئات مذهبی در راستای محتوا بخشی به  هیئت و...همچنین برنامه ریزیها ی فرهنگی واجتماعی به روزی که میبایستی بیشتر به آنها پرداخته شود مانند ساماندهی نذورا ت مردمی وایجاد شبکه های تبلیغی چه در فضای مجازی وچه در فضای حقیقی وچهره به چهره،بحث پاسخگویی به شبهات ومسائل روزبا همکار نهادهای فرهنگی،راه اندازی پایگاههای اوقات فراغت دربین جوانان ونوجوانان،بحثهای قرآنی واعتقادی به خصوص در حوزه تفسیر،وایجاد صندوقهای خیریه به عنوان یک فعالیت فرهنگی واجتماعی که الحمدالله امروزه ما در خیلی ازهیئات مذهبی شاهد اینچنین فعالیتهای فرهنگی تاثیر گزاری هستیم  .در کنار اینگونه فعالیتهای مذهبی  هیئات  با توجه به حجم کمی آنها گاها شاهد فعالیتهای پراکنده وشاید بتوان گفت فاقد اثرا گزاری مثبت نیز میباشیم که بیشتر از آنها به عنوان آسیب این تشکل ویا انحراف می توان نام برداین موارد هم بیشتر بر اثر عدم حضور ویا استفاده از کارشناسان مذهبی وگاهادرقالب نوآوریهای که پیشینه تاریخی محکم ومستندی ندارند به وجود می آیند که خیلی هم دوام ندارند وبه صورت مقطعی وگذرا وارد برخی از این تشکل مذهبی میشوندوبا عدم استقبال عمومی مواجه میشوندوبه مرورزمان ازبین میروند وبعظا هم با توجیه وتلاش در ارئه مستند جلوه دادن آنهااز پایداری بیشتری برخوردار هستند..

                                                                                         اردشیر آقایی مرداد ماه1392