استان لرستان شهرت پایتخت پل‌های تاریخی ایران را با خود یدک می‌کشد، جایی که بیش از ۱۰۰ پل تاریخی را در خود جای‌داده است و پرونده ثبت جهانی شش پل شاخص لرستان نیز در نوبت بررسی قرار دارد.

پل‌های تاریخی لرستان همچنین عنوان شگفت‌انگیز و منحصربه‌فرد را در کنار نام خوددارند به‌طوری‌که پل شکسته به‌عنوان تنها پل تمام سنگ دنیا، عظیم‌ترین پل تاریخی ایران محسوب می‌شود.

همچنین پل تاریخی کشکان دارای پایه‌هایی به مساحت بیش از ۲۰۰ متر و همچنین ارتفاع بلندی به‌اندازه یک ساختمان ۱۲ طبقه است که مساحت پایه‌ها و ارتفاع پل کشکان در هیچ پل تاریخی در دنیا وجود ندارد.

عظمت و موقعیت قرارگیری پل تاریخی پلدختر و همچنین سلسله بودن پل تاریخی کلهر ازجمله ویژگی‌های خاص این بناهای تاریخی است که در مورد هیچ پل دیگری در دنیا صادق نیست.

خم شدن کمر همزاد پل خواجو زیر بار ترافیک

در این میان پل صفوی خرم‌آباد به‌رغم تاریخی بودن و ثبت ملی طی سال‌های گذشته با مشکلات متعددی دست در گریبان بوده است به‌طوری‌که بارها تبدیل به سوژه رسانه‌ها ازجمله خبرگزاری مهرشده است.

در حال حاضر این پل تاریخی شاهد عبور و مرور خودروها بوده و درواقع بار سنگین ترافیک شهر خرم‌آباد را به دوش می‌کشد.

از سوی دیگر طی سال‌های گذشته با توجه به تبدیل‌شدن دهانه‌های این پل به مامن معتادان مسئولان وقت میراث فرهنگی به‌جای حل مشکل صورت‌مسئله را پاک کرد تا دهانه‌های غیر آبرو پل را آجر بگیرد و ساختار این پل تاریخی را با تغییرات جدی مواجه کند.

اعتبار تخصیص یابد پل را مرمت می‌کنیم

معاون میراث فرهنگی، اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری لرستان میراث فرهنگی لرستان در گفتگو با خبرنگار مهر بابیان اینکه این پل در سال‌های ۱۲۹۹ تا ۱۳۰۰ هجری خورشیدی موردبازسازی قرارگرفته است، اظهار داشت: این اثر تاریخی دارای ۲۰ دهانه و ۲۲ پایه است که ابعاد هر پایه هشت در چهار متر بوده و همچنین بین هر پایه این پل نیم طاقی وجود دارد.

محمدرضا اسدی اضافه کرد: در صورت محقق شدن اعتبار ما قادر خواهیم بود که دهانه‌های فروریخته‌ این پل را که در حال حاضر به‌صورت ستون‌ها و دال‌های بتنی بوده را به حالت اولیه بازگردانیم.

مرمت پل صفوی

مدیرکل دفتر فنی استانداری نیز بابیان اینکه مقررشده که طی دو فاز کار مرمت پل صفوی صورت گیرد، تصریح کرد: فاز اول مرمت این پل احیاء طاق‌های قدیمی، شکسته شده و از بین رفته پل بااعتباری بالغ‌بر یک میلیارد تومان است.

سید علی موسوی با اشاره به اینکه در فاز دوم مرمت پل تملک و آزادسازی حریم پل، حذف اضافات موجود روی پل و تبدیل آن به محور پیاده‌روی گردشگری است، بیان داشت: در فاز دوم مرمت پل صفوی این محور را با ایجاد یک پل جایگزین در فاصله بالاتر از پل به‌عنوان یک محور پیاده‌روی و گردشگری تبدیل خواهیم کرد.

این سخنان در حالی مطرح می‌شود که پیش از غلامرضا سلیمانی مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری لرستان در تاریخ ۲۲ ام تیرماه از آغاز عملیات مرمت پل گپ (صفوی) خرم‌آباد خبر داده است.

معاون میراث فرهنگی استان لرستان نیز در این رابطه افزود: این اداره کل در راستای اهداف حفاظتی و مرمتی خود با اعتباری بالغ بر ۱۲۵ میلیون ریال عملیات مرمت پل گپ را آغاز کرده است.

محمدرضا اسدی گفت: اقدامات مرمتی این فاز شامل جمع آوری الحاقات و بارگیری مواد حاصله از عملیات مرمت، تمیز کاری محیط و نمای پل، ترمیم و تعویض مصالح آسیب دیده چشمه طاق های مورد تردد وسایط نقلیه با آجر سنتی و مطابق الگو اولیه، خالی کردن بند های فرسوده و اجرای بند کشی با ملات ماسه و سیمان و شن شسته الک شده در نما است.

روزگار همزاد خواجو

بنابراین گزارش پل آجری صفوی در مرکز شهر خرم‌آباد و بر روی رودخانه گلال (خرم رود) واقع‌شده است. این پل دو قسمت شرقی و غربی شهر خرم‌آباد را به هم متصل کرده و دارای ۲۴ چشمه طاق است؛ طول آن بیش از ۳۵۰ متر، پهنای آن ۸.۵ متر و ارتفاع آن از کف رودخانه تا روگذر پل ۸ مترمربع است.

مواد و مصالح آن در قسمت پایه‌ها از سنگ‌های تراشیده شده با ملات آهک و گچ و پایه‌های چشمه طاق‌ها از آجر ساخته‌شده است. بر سینه شمالی پل کتیبه‌های سنگی نصب‌شده است که با حروف مقطعه نوشته‌شده وبه عنوان طلسم معروف است.

بخش میانی پل و شاه‌نشین آن شباهت زیادی با شاه‌نشین پل خواجو در اصفهان دارد که در اثر سیل تخریب‌شده و مجدداً باسیمان مرمت‌شده است.

این اثر ارزشمند در زمان شاه سلطان حسین صفوی ساخته‌شده و به حسین‌خان والی لرستان نسبت داده می‌شود. پل آجری صفوی خرم‌آباد در دوره قاجاریه به پل محسنیه معروف شد.

این بنا به شماره ۲۳۵۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.